Bizimoduak

Taldea: BIZIMODUAK
   
Adierazlearen izena: Amagandiko edoskitze esklusiboa 6 hilabete betetzean

Definizioa:

Jaio direnetik 170-190 egun artean edoskitze esklusiboa dutela aitortutako haurren ehunekoa (bizitzako lehen 6 hilabeteak).

Adierazlearen deskribapena: 

  • Zenbakitzailea: Elikadura-iturri bakartzat amaren esnea duten haurrak (pediatrarenean egindako bisitetan hala aitortuta, jaio direnetik 170-190 egun arte).
  • Izendatzailea: Behar baino 183 egun lehenago jaiotako haurrak, azterketa-aldian bisita bat eginak (jaio direnetik 170-190 egunera).

Adierazlea zergatik sartu den:

Bizitzako lehen urteetako elikadura-praktikek nutrizio-egoerari eta biziraupenari eragiten diote zuzenean. Haurren biziraupena hobetzeko, esku-hartze eraginkorrena amaren edoskitze esklusiboa da. Edoskitzea funtsezkoa da haurraren nutrizioa, osasuna eta garapena hobetzeko.

Etapa horretan, gaixotasunak murrizteko, amagandiko edoskitzea onuragarria da haurraren eta amaren osasunerako, eta kostuak aurrezten dira, jaioberrien infekzioengatiko ospitaleratzeen kopurua murriztu egiten delako. Amaren esnea elikagai ezin hobea da bizitzako lehen etapetan.

Nabarmena da amaren esnearekin elikatu direnek urdail-hesteetako infekzioen eta arnas-infekzioen maila baxuagoak izaten dituztela. Azterketek erakutsi dute amagandiko edoskitzea haur-obesitatearen maila baxuagoekin lotzen dela.

Amarentzat dituen onuren artean, hauek ageri dira: haurdun geratu aurretiko pisura lehenago itzultzea, eta, seguruenik, bularreko minbizia eta obulutegiko minbizia izateko arrisku txikiagoa izatea.

Datuen iturria: Oinarrizko Osasun Laguntza

Urtea: 2020

Bereizte-maila: Osasun Eskualde Oinarrizkoa

Betetze eguna: 2021/10/1

Taldea: BIZIMODUAK
   
Adierazlearen izena: Frutak eta barazkiak egunero kontsumitzea

Definizioa: Egunero frutak eta berdurak, entsaladak edo barazkiak jaten dituen biztanleria.

Adierazlearen deskribapena: 

Zenbakitzailea: 15 urteko edo gehiagoko pertsonak, egunero frutak, berdurak, entsaladak edo barazkiak jaten dituztela diotenak.

Izendatzailea: Inkestatutako 15 urteko eta gehiagoko pertsonak.

Adierazlea zergatik sartu den:

Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) eta Nazio Batuen Erakundeko Elikadura eta Nekazaritza Erakundeak (FAO) frutak eta barazkiak egunero jatea gomendatzen dute (OME eta FAO, 2005).

Datuen iturria: Inkesta Soziala eta Bizi Baldintzei buruzkoa - ISetaBB 2020 (Nastat), NOPLOIk berak egina.

Urtea: 2020

Bereizte-maila: Lurralde Antolamenduko Planak Zonifikatzea - LAP (Nafarroa Atlantikoa eta Pirinioak lotuz) eta sexua  

Oharrak:

Nafarroako 2016ko biztanleriari egokitutako adierazlea. Lau adin-tartetan moldatuta (15-34 urte; 35-49 urte; 50-64 urte; eta 65 urte eta gehiago), sexu bakoitzeko adierazlerako.    

Betetze-eguna: 2021/10/1

Taldea: BIZIMODUAK
   
Adierazlearen izena: Sedentarismoa

Definizioa: 15 urteko edo gehiagoko pertsona sedentarioen ehuneko egokitua.

Adierazlearen deskribapena: 

  • Zenbakitzailea: “Ez dut ariketarik egiten” dioten 15 urteko edo gehiagoko pertsonak.
  • Izendatzailea: Galderari erantzun dioten 15 urteko eta gehiagoko pertsonak.

Adierazlea zergatik sartu den:

Sedentarismoak eragin negatiboa izan dezake adin guztietako pertsonen osasunean eta bizi-kalitatean, eta gazteengan arazo bereziki garrantzitsua da, etorkizunerako ohitura bihurtu daitekeelako. Sedentarismoaren konfigurazio arriskutsuena sortzen da ez denean inolako ariketa fisikorik egiten ez lanean (edo dagokion egunerokotasunean) ez aisialdian.

Datuen iturria: Inkesta Soziala eta Bizi Baldintzei buruzkoa - ISetaBB 2020 (Nastat), NOPLOIk berak egina.

Urtea: 2020

Bereizte-maila: Lurralde Antolamenduko Planak Zonifikatzea - LAP (Nafarroa Atlantikoa eta Pirinioak lotuz) eta sexua  

Oharrak:

Sedentarismoak ISeta BB2020ko 46. galderari “ez dut ariketarik egiten” erantzuten diotenak identifikatzen ditu: “Ondorengo aukeretatik zeinek islatzen du hobekien zer maiztasunez egiten duzun jarduera fisikoa?” Nafarroako 2016ko biztanleriari egokitutako adierazlea. Lau adin-tartetan moldatuta (15-34 urte; 35-49 urte; 50-64 urte; eta 65 urte eta gehiago), sexu bakoitzeko adierazlerako.    

Betetze-eguna: 2021/10/1

Taldea: BIZIMODUAK
   
Adierazlearen izena: 100 gramo alkohol baino gehiago kontsumitzea astean

Definizioa:

Astean 100 gramo alkohol baino gehiago kontsumitzen duten 15 urteko eta gehiagoko pertsonen ehuneko egokitua.

Adierazlearen deskribapena: 

  • Zenbakitzailea: Aste arrunt batean 100 gramo alkohol baino gehiago kontsumitzen dutela dioten 15 urteko eta gehiagoko pertsonen kopurua.
  • Izendatzailea: Inkestatutako 15 urteko eta gehiagoko pertsonak.

Adierazlea zergatik sartu den:

Astean 100 gramo alkohol baino gehiago kontsumitzea bizi-itxaropenaren murrizketarekin eta beste ondorio batzuekin lotu izan da (Angela M. Wood et al. Risk thresholds for consumption: combined analysis of individual-participant data for 599912 current drinkers in 83 prospective studies. Lancet 2018; 391: 1513-23).

Datuen iturria: Nafarroako 2017ko Inkesta Soziala eta Bizi Baldintzei buruzkoa - ISetaBB 2017 (Nastat), NOPLOIk berak egina.

Urtea: 2017

Bereizte-maila: Lurralde Antolamenduko Planak Zonifikatzea - LAP (Nafarroa Atlantikoa eta Pirinioak lotuz) eta sexua.

Oharrak:

Aste arrunt bateko alkohol-kontsumoaren zenbaketa, asteko egun bakoitzean kontsumitutako edariak Edari Unitate Estandar (EUE) bihurtuta, edari motaren arabera.

Nafarroako 2016ko biztanleriari egokitutako adierazlea. Lau adin-tartetan moldatuta (15-34 urte; 35-49 urte; 50-64 urte; eta 65 urte eta gehiago), sexu bakoitzeko adierazlerako.

Betetze-eguna: 2021/10/1

Taldea: BIZIMODUAK
   
Adierazlearen izena: Tabakoaren eguneroko kontsumoa

Definizioa:

Tabakoa egunero kontsumitzen duten 15 urtetik gorako pertsonen ehunekoa, zenbat kontsumitzen duten kontuan hartu gabe. 

Adierazlearen deskribapena: 

  • Zenbakitzailea: Elkarrizketa egiteko unean, egunero erretzen dutela dioten 15 urteko eta gehiagoko pertsonen kopurua.
  • Izendatzailea: Galderari erantzun dioten inkestatutako 15 urteko eta gehiagoko pertsonak (erretzaileak eta ez-erretzaileak).

Adierazlea zergatik sartu den:

Tabakismoa garaiz aurreko gaixotasun- eta hilkortasun-kausa saihesgarri garrantzitsuenetako bat da. Tabakoaren ohiko kontsumoa osasun indibidual zein kolektiborako ohitura kaltegarriena da (pertsona ez-erretzaileak tabakoren kearen eraginpean jartzean), eta patologia ugari eragiten ditu.

Osasunerako arrisku-faktore aldagarria denez, ohiko erretzaileak direnen nagusitasunari buruzko datuak erregularki biltzeak tabakismoa murrizteko politiken eragina gainbegiratzen eta modu eraginkorrean ebaluatzen laguntzen du.

Datuen iturria: Inkesta Soziala eta Bizi Baldintzei buruzkoa - ISetaBB 2020 (Nastat), NOPLOIk berak egina.

Urtea: 2020

Bereizte-maila: Lurralde Antolamenduko Planak Zonifikatzea - LAP (Nafarroa Atlantikoa eta Pirinioak lotuz) eta sexua.
 

Oharrak:

Nafarroako 2016ko biztanleriari egokitutako adierazlea. Lau adin-tartetan moldatuta (15-34 urte; 35-49 urte; 50-64 urte; eta 65 urte eta gehiago), sexu bakoitzeko adierazlerako.

Betetze-eguna: 2021/10/1