Babesa modu desberdinetan etor daiteke. Lau babes sozial mota nagusi daude:

Babes emozionala

Babes sozialaz ari garenean, jendeak, sarritan, pentsatzen duen hori da. Jendeak entzuten dizunean, enpatia erakusten dutenean edo zutaz arduratzen direla diotenean, emozionalki babesten ari dira. Adibidez, bikotekidearengandik banandu bazara edo lana galdu baduzu, lagun-min batek fisikoki kontsola zaitzake, besarkada bat emanez edo gertaeraren hurrengo lehen asteetan egunero deituz nola zauden jakiteko.

Laguntza praktikoa

Maite zaituztenek laguntza praktikoa eman edo eskain diezazukete; adibidez, diru-opariak edo janaria, janari prestatzeko edo haurrak zaintzeko laguntza edo etxez aldatzeko laguntza. Honelako laguntza motak zure eguneroko bizitzako zereginak egiten laguntzen dizute eta egunero estresatzen zaituzten esperientzia batzuk arindu ditzake.

Ikuspuntuak partekatzea

Pertsona batzuek zugan duten konfiantza adieraziz edo animoak emanez adierazten dute. Zure indarguneak gogoraraz diezazkizukete eta egoeraren ikuspegi lagungarri eta errealista mantentzen lagun diezazukete. Adibidez, ikaskide batek gogorarazi diezazuke zein abila zaren hizlari gisa eta iraganean izan dituzun arrakastak, eskolan aurkezpen bat egin baino lehen.

Informazioa partekatzea

Oso lagungarria izan daiteke familiak, lagunek edo egoera berean dauden adituek egoera bati buruzko datuak ematea edo euren ikuspuntua partekatzea. Adibidez, ezkondu berri den lagun batek beren ezkontzaren kostuari buruzko informazioa eta aurrekontua mantentzeko aholkuak eman diezazkizuke; aurrez lana galdu duen norbaitek sarea egiteko baliabideak edo aldaketari aurre egiteko aholkuak eman diezazkizuke, edo minbizia gainditu duen batek minbizia mota desberdinei aurre egiteko tratamenduei buruzko informazioa eman diezazuke.

Zure bizitzako jende askok babes soziala eman diezazuke. Zure gurasoek, ezkontideak edo bikotekideak, seme-alabek, anaia-arrebek, familiako beste kide batzuk, lankideek, bizilagunek, osasun-langileek, laguntza-taldeek eta, batzuetan, baita jende arrotzak ere.

Zure bizitzan dauden pertsonek askotariko babesa eman diezazukete, eta beraz, ia ezinezkoa da pertsona bakar batek behar duzun babes osoa ematea. Adibidez, zure gurasoak apartak dira haurrak zaintzen, baina zure lagun-minak harremanei buruzko aholku bikainak ematen ditu.

Laguntza onena, sarritan, gertukoen dituzun pertsona horiek ematen dute. Gertukoen dituzun pertsona horien babesa jasotzea oso mesedegarria izan daiteke zure osasun fisiko eta emozionalerako, ongi ezagutzen ez duzun jendeak ematen dizuna baino mesedegarriagoa.

Nolako garrantzia du babes sozialak?

Ikerketen arabera, babes soziala oso mesedegarria da gure osasun fisiko eta emozionalerako. Estresa osasun-kezka ugarirekin lotuta egon daiteke, buru-osasuneko arazoetatik osasun-arazo kronikoetara, bihotzeko gaixotasunak edo migrainak, esaterako. Alabaina, babes sozialak estresaren ondorio kaltegarriak ez izatetik babesten du jendea. Estres-egoeretan, jendeak estresarekin lotutako osasun-arazo gutxiagoren berri ematen du besteen babesa duela sentitzen duenean.

Jendeak helduaroan lagun eta lankide berak mantendu eta familiako kideekin harremanetan jarraitzen badu ere, beste askok babes-sareak aldatu egiten dituzte. Hona hemen arrazoi batzuk.

Ez daukate behar adina babes

Zure bizitzan babesa emango dizuten pertsona gehiago behar dituzula sentitzen baduzu, baliteke pertsona berriak gehitu nahi izatea zure babes-sarean, edo zuretzat garrantzitsuak diren arloetan jendea falta bazaizu. Adibidez, baliteke babes emozional ona edukitzea, baina zure zaletasun berak dituen jende gehiago ezagutu nahiko zenuke.

Bizimodua aldatzea

Jendeak bizitzak aldaketa handiak dituenean, bere babes-sarea aldatu ohi du sarritan. Hona hemen babesa aldaraz dezaketen aldaketa garrantzitsuen adibide batzuk:

  • Aitatasuna edo amatasuna: Jendeak askotan bere bizitza soziala asko aldatzen du guraso bihurtzen direnean. Denbora gehiago pasatzen dute beste guraso batzuekin.

  • Dibortzioa, bereizketaedo ezkontidearen heriotza: Ezkonduek sarritan ezkondutako beste bikote batzuekin sozializatzen dute. Dibortzioa, bereizketa ondoren edo ezkontide bat hil ondoren, baliteke zure sare sozialak zure beharrak ez betetzea.

  • Portaera-aldaketa: Jendeak normalean erre, edan edo drogak kontsumitzen dituenean, antzeko ohiturak dituzten beste batzuekin sozializatu ohi dira. Kontsumoa jaitsi edo ohitura horiek egiteari uzten diozunean, baliteke lagun berriak egitea erabakitzea zure helburuak lortzen laguntzeko.

  • Zaletasun edo jarduera berria: Jarduera berri bat egiten hasten zarenean, adibidez, korrika edo pintatzen, baliteke zaletasun berak dituzten beste batzuekin partekatu nahi izatea.

  • Antzeko komunitate baten beharra: Baliteke identifikatuta sentitzen zaren beste komunitate batekin edo batzuekin bat egin nahi izatea, edo zure balio berak dituzten pertsonen lagun egin nahi izatea.

  • Jakintza espezializatua edo adituen iritzia ezagutzeko premia: Zure babes-sareak ezagutzen ez duen zerbait pairatzen ari bazara, baliteke laguntza osagarri bat bilatzea. Egoera berean egon diren pertsonek enpatia, babes eta ulermen handiagoa adieraz dezakete. Ez gaudela bakarrik jakite hutsak ere erru- edo lotsa-sentsazio hori gainditzen lagun diezazuke.

Laguntza formala, adibidez, hezkuntza-taldeena edo profesionalena, lagungarria izan daiteke informazio oso espezializatua edo informazio teknikoa behar duzunean. Adibidez, baliteke informazio espezializatua behar izatea zuri edo gertuko bati osasun-arazo edo buru-osasuneko arazo bat diagnostikatzen dizuetenean.

Babes sozialak funtzio garrantzitsua betetzen du buru osasuneko arazoetan eta substantzien kontsumo-arazoetan. Adibidez, depresioa duten pertsonek gainerakoek baino babes sozial txikiagoa dutela adierazten dute. Zehazki, depresioa duten pertsonek babesa ematen dieten lagun gutxiago dituztela adierazten dute, lagunekin harreman urriagoa mantentzen dutela, ez direla hain gustura egoten bere lagunekin eta senideekin, ezkontza-asebetetze txikiagoa dutela eta konfiantza gutxiago ere bai beren bikotekideengan.

Babes sozial horren falta eta bakardade-sentsazio hori dira ziurrenik depresioaren antzeko buru-osasuneko arazoak edo substantziak kontsumitzeko zaurgarriago egiten dituenak. Alabaina, jende asko besteengandik urrundu egiten dira buru-osasuneko arazoak edo substantzia-kontsumoaren arazoak dituztenean. Horrela, buru-osasunerako eta substantzia-kontsumoen arazoak babes sozialarekin arazoak izatera eraman dezakete eta bakardade-sentsazio hori areago dezakete.

Besteekin modu osasuntsuan eta babesgarrian berriro konektatzea sarritan osagai garrantzitsua izaten da buru-osasuneko edo substantzia-kontsumoaren arazo gehienak kudeatzeko.

Egin plan bat eta pentsatu nola babesa behar duzun eta nola aurki dezakezun babes hori.

1. Ez izan beldurrik arrisku sozialak hartzeko

Pertsona berriak bilatzea eta zeure burua aurkeztea baliagarria izan daiteke beste batzuk ezagutzeko. Adibidez, baliteke jarduera berri bat probatu edo festa batera joatea erabakitzea, nahiz eta han inor ez ezagutu. Baliteke jendea ezagutzeko aukera berriak sortzea, zure ohiko jardueretatik kanpo ateratzen zarenean. Adibidez, baliteke jende berria ezagutzea klub edo talde batean apuntatzen zarenean edo erakunde batean laguntzen hasten zarenean. Bilera informalak, komunitate-zentroak, aisialdiko ikastaroak edo klubak, boluntariotzak, eskolak eta lantokiak jendea ezagutzeko ohiko tokiak dira.

2. Aprobetxatu gehiago daukazun babesa

Erraza da besteek zer behar duzun badakitela pentsatzea, baina normalean ez da horrela izaten. Baliteke asertiboa izan eta besteei zer behar duzun kontatzea. Izan ahal bezain zehatza zure eskaeretan. Alabaina, kontuz zure babes-hornitzaileak gehiegi estutzearekin.

3. Bilatu laguntza

Eskatu ezagutzen duzun jendeari zure sareak zabaltzen laguntzeko. Duela gutxi ezkongabe geratu bazara, eskatu lagunei zure adineko ezkongabeak aurkezteko. Sare sozialetako webguneak ere lagungarriak izan daitezke lagunekin harremanetan egon eta zure sareak zabaltzeko. Sareko webguneak erabiltzean, hartu zeure burua babesteko neurriak.

4. Egin zaitez komunitateko kide

Batzuetan, babesik onena babes-talde baten bidez lortzen da. Arazo jakin bati buruzko laguntza behar baduzu, adibidez, osasun-arazo bat kudeatzeko, laguntza-talde formal bat izan daiteke aukera onena. Ikusi laguntza eta babesa aurkitzeko gure laguntza-orriak ongizateemozionala.nafarroa.eus helbidean.

5. Eduki pazientzia

Baliteke denbora behar izatea lagunak egiteko. Baliteke jende berri asko ezagutu behar izatea lagun berri bat egiteko. Intimitatea eraikitzeko ere denbora behar da. Hilabete asko igaro daitezke norbaitengandik gertu sentitu eta pertsona horren babesarekin konta dezakezula sentitzeko.

6. Saihestu harreman negatiboak

Babes sozialaren sareak eraikitzeak estresa gutxitzen lagundu behar dizu, ez estresa gehitzen. Harreman negatiboak oso txarrak dira osasun emozionalerako. Alderdi negatibo batzuk begi-bistakoak izan daitezke; adibidez, abusua. Bestetan, sotilagoak izan daitezke, adibidez, etengabeko ezkortasuna, gehiegizko mendekotasuna edo kontrol-arazoak. Ez duzu beste pertsonaren portaeraren ardurarik, baina eragina izan dezake zure ongizatean. Baliteke zure burua arazoei osasuntsua ez den modu batean aurre egiten aritzea.

Harremanak amaitzea mingarria da, baita harreman hori kaltegarria denenean ere, baina baliteke amaitu behar izatea. Adibidez, edateari utzi nahi badiozu eta zure lagunek denbora tabernan eta klubetan soilik pasatu nahi badute, baliteke haiekin ateratzeari uztea. Harreman horiek familiako kideekin dituzunak badira, onena pertsona horiekin pasatzen duzun denbora mugatzea (edo harremana beste babesle lagungarri batzuekin mantentzea), eta laguntza lortzeko kide horiengan konfiantzarik ez izatea. Erabili zure sena. Pertsona batzuekin denbora gutxiago pasa dezakezu, harremana guztiz galdu gabe.

7. Zaindu zure harremanak

Lagun-harreman indartsuagoak eraikiko dituzu, zu ere lagun on bat bazara. Mantendu harremanetan zure babes-sarearekin, erantzun deiei eta testu-mezuei, egin bideo-txatak, eskaini laguntza besteei behar dutenean eta jakinarazi estimuan dituzula. Desadostasunak ezinbestean agertzen dira harremanetan, baina komunikazio asertibo bat izateak desadostasun horiek lantzen eta harremana indartzen lagun dezake.